DİR Taahhüt Kapatmalarında TÜRKAK Tarafından Akredite Gözetim Şirketi Ekspertiz Raporlarının Kabul Şartları
Yazıda, 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nin “Dahilde İşleme İzninin Kapatılması İçin Gerekli Bilgi ve Belgeler” başlıklı 4 Nolu Ekinde; aranılan belgeler arasında sayılan ekspertiz raporunun, izin süresi içerisinde alınması, üzerinde ilgili dahilde işleme iznine ilişkin beyanname tarih ve sayısının belirtilmesi, ilgili en az iki mühendis tarafından imzalanmış ve ilgili birimin yetkilileri tarafından tasdik edilmiş olması hususlarının düzenlendiği aktarıldı.
Ekspertiz raporlarının düzenlenmesine ilişkin olarak son dönemde Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüklerinden Bakanlığa intikal eden yazılarda, Uluslararası Gözetim Şirketleri tarafından düzenlenen Ekspertiz Raporlarının firmaların dahilde işleme izni kapsamındaki taahhüt hesaplarının kapatılması ve teminat iadesi işlemlerinde kabul edilip edilmeyeceği hususunda tereddütler yaşandığı bildirildi.
Konuya ilişkin işlem tesisinde yaşanan tereddütlerin ortadan kaldırılmasını teminen muhtelif yazılar ile İhracat Genel Müdürlüğü ve Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğünün görüşleri sorulduğu ve konuya ilişkin olarak;
Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğünün cevabi yazısında, Uluslararası Gözetim Şirketi Statüsüne İlişkin Tebliğ (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2015/24)’in 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinin, gözetim faaliyetini ”Dış ticarete konu malların kalitesinin ve miktarının kontrolü; depolama, yükleme, boşaltma ve nakil esnasındaki durumunun tespiti ile döviz kuru ve mali şartlar da dâhil olmak üzere fiyatının ve gümrük sınıflandırmasının doğruluğunun saptanması konusundaki uluslararası gözetim faaliyeti” olarak tanımladığı; bu çerçevede Ticaret Bakanlığı ilgili Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüklerine yapılan başvurular üzerine yürütülen değerlendirme sonucunda uygun görülen şirket ve kuruluşlara uluslararası gözetim şirketi (UGŞ) belgesi verildiği; A ve B tipi olmak üzere iki tür UGŞ belgesi düzenlenebildiği; A tipi UGŞ Belgesinin yalnızca akreditasyon sertifikasına sahip UGŞ’lere, B tipi UGŞ Belgesinin ise akreditasyon sertifikasına sahip olmayan ancak istihdam ettikleri uzman personele göre ilgili fasıllar itibariyle yetkili olduğu değerlendirilen şirket ve kuruluşlara verilebildiği; 2015/24 sayılı Tebliğin, bu kapsamda belge alan firmaların yalnızca söz konusu Tebliğde tanımlanan “gözetim” faaliyetlerini kapsadığı; dolayısıyla, Dahilde İşleme Rejimi kapsamında düzenlenmesi gereken ekspertiz raporlarının kim tarafından ve hangi kapsamda hazırlanması gerektiğinin DİR mevzuatı çerçevesinde değerlendirilmesinin faydalı olacağı,
İhracat Genel Müdürlüğünün cevabi yazısında ise, kapasite raporunun ticaret ve/veya sanayi odalarınca düzenlenmesi gerektiği; kapasite raporundan farklı bir üretim olması durumunda ekspertiz raporunun düzenleneceği; dahilde işleme izni ihracat taahhüdünün kapatılması için ekspertiz raporu talep edilmiş olması halinde bahse konu ekspertiz raporunun kapasite raporunun devamı ve tamamlayıcısı olması hasebiyle ticaret ve/veya sanayi odalarınca düzenlenmesi gerektiği; diğer taraftan, Uluslararası Gözetim Şirketi (UGŞ) belgesine sahip firmalar tarafından düzenlenen belgelerin dahilde işleme izninin kapatılmasında tevsik edici belge olarak kabul edilip edilmeyeceği hususunun, 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliğinin EK-4’ünde yer alan “Not” kısmında yer alan “Gerekli görülmesi halinde Bakanlıkça (Gümrükler Genel Müdürlüğü) ve/veya gümrük idarelerince yukarıdaki bilgi ve belgeler dışında bilgi ve belge istenebilir veya Bakanlıkça (Gümrükler Genel Müdürlüğü) yukarıda belirtilen bilgi ve belgelerden biri veya birkaçı istenmeyebilir.” hükmü uyarınca verilen yetki kapsamında Gümrükler Genel Müdürlüğünce değerlendirilmesinin uygun olacağı,
İfade edildi.
Bu itibarla; 26 Temmuz 2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, Uluslararası Gözetim Şirketleri tarafından hazırlanmış olan ekspertiz raporlarından Dahilde İşleme Rejimi kapsamında işlem tesis etme yetkisini haiz firmalar (TÜRKAK tarafından akredite edilen ve Akreditasyon Sertifikasında yetkilendirilen muayene alanı/türü/standart ve şartnamelerinde “Dahilde İşleme” ve “Ekspertiz Hizmetleri” ne ilişkin gerekli bilgileri ihtiva eden A sınıfı Uluslararası Gözetim Şirketleri) tarafından hazırlanan ve aynı zamanda DİR mevzuatı kapsamında tanımlanmış şekil şartlarını taşıyanlarının (Dahilde İşleme İzin süresi içerisinde alınmış, üzerinde ilgili İznin tarih ve sayısı belirtilmiş, ilgili en az iki mühendis tarafından imzalanmış ve ilgili birimin yetkilileri tarafından tasdik edilmiş) dahilde işleme izni kapsamındaki taahhüt hesaplarının kapatılması ve teminat iadesi işlemleri kapsamında kabul edilmesi gerektiği vurgulandı.
Diğer taraftan, firma mağduriyetlerinin önüne geçilmesini teminen, 26 Temmuz 2023 tarihinden önce Bölge Müdürlüğüne sunulmuş olan ekspertiz raporlarından, Akreditasyon Sertifikasında yetkilendirilen muayene alanı/türü/standart ve şartnamelerinde “Dahilde İşleme” ye ilişkin gerekli bilgileri ihtiva etmemekle birlikte A tipi Uluslararası Gözetim Şirketi Statüsünü haiz firmalar tarafından hazırlanan ve DİR mevzuatı kapsamında tanımlanmış şekil şartlarını taşıyanlarının, dahilde işleme izni kapsamındaki taahhüt hesaplarının kapatılması ve teminat iadesi işlemleri kapsamında kabul edilmesinin mümkün olduğu belirtildi.