Sistem Beyan Farkı ve Muafiyet Kodları
Yazıda, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 5 inci ve 225 inci maddesi hükümlerine göre; eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasına ilişkin faaliyetlerin, sahipleri ile bunların adına hareket edenler tarafından doğrudan temsil yoluyla veya gümrük müşavirleri tarafından dolaylı temsil yoluyla takip edilerek sonuçlandırıldığı anımsatıldı.
Bu çerçevede, gümrük beyanlarının yapılmasında temel olarak BİLGE Sisteminin kullanıldığı, bu kapsamda Gümrük Yönetmeliğinin 113/2 nci maddesi ile Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğünce yayımlanan 2010/1 sayılı Genelge hükümlerine göre; Sistem tarafından refere edilen vergi/belgelerden yükümlülerin referans niteliğinde yol gösterici mahiyette yararlanabileceği, bu kapsamda yükümlülerce doğru ve eksiksiz beyanda bulunulmasını teminen yükümlünün BİLGE sisteminde kendi beyanını oluşturmasını sağlamak üzere tarife modülünde yapılabilecek işlemlerin açıklandığı, vergi/belge ile ilgili olarak sistemde değişiklik/düzenleme/silme yapma yetkilerinin bulunduğu ifade edildi.
Sistem tarafından refere edilen vergi/belgeler üzerinde yükümlülerce düzeltme değişiklik ve/veya silme işlemi yapma yetkisi neticesinde sistem-beyan farklılıkları ortaya çıktığı, gerek Bölge Müdürlüğünce gerekse bağlantı gümrük idarelerince düzenli aralıklarla “sistem-beyan farkı” bulunan gümrük beyannamelerine ilişkin yükümlü beyanının mevzuata uygunluğuna yönelik kontroller yapıldığı belirtildi.
Bölge Müdürlüğünce sistem-beyan farklılıklarına yönelik olarak yürütülen çalışmalarda, çok fazla işlemde sistem-beyan farkı uyarılarının ortaya çıktığı ve bu uyarıların çoğunlukla aynı tarife pozisyonlarında benzeri hususlardan kaynaklandığı aktarıldı.
Bu kapsamda, Bölge Müdürlüğü bağlantı idarelerinde gerçekleştirilen işlemlere ilişkin olarak veri tabanı üzerinde yapılan incelemede; örneğin 2020 yılında 27.397 adet beyannamede (194.445 kalem) sistem beyan farklılığının ortaya çıktığının tespit edildiği, bu sistem beyan farklılıklarının çoğunlukla aynı tarife pozisyonlarındaki benzeri hususlardan kaynaklandığı iletildi. (Örneğin, 2020 yılında 3926. 90 tarife alt pozisyonunda 13.647 adet kalemde sistem beyan farkı ortaya çıktığı tespit edildi.)
Bahse konu sistem-beyan farkının bu denli yüksek sayıda ve tekrar eden işlemlerde ortaya çıkmasının sebebinin tespitine yönelik, örnek olarak belirlenen 3926.90 tarife alt pozisyonu çerçevesinde, yapılan inceleme neticesinde;
– İlgili olduğu dönemde söz konusu tarife alt pozisyonunda İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesine İlişkin Tebliğ (No: 2014/39) kapsamında “yalnızca dokuma brandalarda” ve İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesine İlişkin Tebliğ (No: 2020/20) kapsamında ise “yalnızca plastikten mamul emzik, biberon ve diğer bebek beslenme, emzirme ve bakım ürünlerinde” dampinge karşı vergi uygulandığı,
– Beyan aşamasında beyana konu eşyanın 3926.90 tarife alt pozisyonunda olmakla birlikte dampinge karşı vergi uygulanan eşyalardan olmadığı gerekçesiyle BİLGE sistemi tarafından referans mahiyetinde gösterilen dampinge karşı verginin, sistemin hesapladığı vergiler ile beyan edilen vergiler arasındaki farklılığın önlenebilmesini teminen beyan sahibince silme işlemi yapılarak işlemlere devam edildiği, bu durumun da BİLGE sistemine sistem-beyan farkı olarak yansıdığı ifade edildi.
Yazıda devamla, beyan aşamasında beyana konu eşyanın söz konusu GTİP’ e uygulanan vergi veya ticaret politikası önlemlerinden birine tabi olmadığı durumlarda, BİLGE sisteminde buna uygun muafiyet konu seçilerek işlem yapılması gerektiği, bu durumda sistem tarafından hesaplanan vergiler ile beyan edilen vergiler arasında herhangi bir fark oluşmadığı belirtildi.
Yazıda son olarak, Bölge Müdürlüğünce yapılan incelemede, benzeri durumların muhtelif GTİP’lerde dampinge karşı vergi yanında, özel tüketim vergisi (ÖTV) ve TRT Bandrolü vb. diğer vergi türlerinde de mevcut olduğu, bu itibarla, beyan konusu eşyanın niteliği gereği ilgili mevzuatında, GTİP kapsamı eşyanın tamamı için değil de “yalnız”, “hariç” gibi tanımlamalarla nitelikleri belirlenen eşya bazında uygulandığı durumlarda, sistem tarafından hesaplanan verginin silinmeyerek mutlak suretle ilgili muafiyet kodunun kullanılması gerektiği bildirildi.
İlgili yazı için tıklayınız.